Eind juni moest NIBC melden dat de eigen bankbuffers op last van de Nederlandsche Bank neerwaarts werden bijgesteld. Een vergadering met aandeelhouders eind augustus bood de bank de kans om eventuele zorgen bij beleggers weg te nemen.
NIBC had aandeelhouders op de laatste vrijdag van augustus bijeengeroepen om de benoeming van oud-ABN en -RBS-bankier Jeroen Kremers tot commissaris te bekrachtigen.
De vergadering bood beleggers meteen de kans om opheldering te krijgen op de gevoelige aanpassing van de voor banken zo belangrijke buffers die eind juni bekend werd.
Aanpassing was noodzakelijk nadat De Nederlandsche Bank had laten weten dat de kredieten op de balans van NIBC risicovoller waren dan eerder gerapporteerd. DNB vond dan ook dat NIBC hiervoor extra buffers moest aanhouden.
Correctie
De modellen die banken gebruiken om risico’s in te schatten verschillen veel van elkaar. Met de komst van op handen zijnde regelgeving, bekend onder de naam Basel IV, worden deze verschillen enigszins rechtgetrokken. In de aanloop hiernaartoe is de toezichthouder alvast bezig met een onderzoek naar de modellen die banken gebruiken om risico’s in te schatten.
Bij NIBC resulteerde dit onderzoek in een correctie van de risicowaarden met 30 procent op de portefeuille met bedrijfskredieten (juni 2019). Als gevolg van deze bijstelling daalde de kapitaalratio van 18,5 naar 16,1 procent (per 31-12-2018), nog boven de absolute wettelijke ondergrens voor dividenduitkering van 10,4. Deze ondergrens is exclusief een instelling-specifieke veiligheidsmarge die de bank voor overige risico’s aanhoudt (de ‘P2G’). Indien men de P2G meeneemt, komt de ondergrens hoger te liggen en is de afstand tot de 16,1 procent geringer.
‘We kunnen het hebben’, was de eerste reactie van NIBC op de verlaging van de buffers. Tijdens de vergadering met aandeelhouders werd die lijn volgehouden.
CFO Herman Dijkhuizen toonde zich vol vertrouwen: er bestaan geen twijfels over verdere onaangename modelgerelateerde correcties in de toekomst. Tegelijkertijd moesten hij en zijn collega-bestuurders toegeven dat een deel van de kredieten die NIBC heeft uitstaan, de leningen aan retailklanten, niet is meegenomen in het onderzoek.
Saillant is dat onder regels die in 2022 onder Basel IV worden ingevoerd juist de hypotheken extra zwaar zullen wegen. Het niet meenemen van deze portefeuille vormt dus een risico op nieuwe tegenvallers.
Dat beleggers dit risico serieus nemen, wordt duidelijk aan de hand van de beurskoers. De waarde van de aandelen op de beurs is slechts 60 procent van de waarde van het eigen vermogen, zoals opgenomen in de boeken.
Of beleggers de risico’s goed inschatten valt nog te bezien. NIBC geeft – net als andere grootbanken – geen inzicht in de hoogte van de instelling-specifieke veiligheidsmarge (P2G). Bij gebrek aan transparantie moeten beleggers afgaan op de woorden van financieel directeur Dijkhuizen, die de impact van Basel IV typeert als stevig, maar draagbaar. Dit is een helder signaal voor beleggers.
Retail groeit
Binnen de hypothekenportefeuille voor eigenaar-bewoners realiseert NIBC een forse groei. Het deel van de portefeuille dat voor eigen rekening komt (het zogenaamde eigen boek) is het afgelopen halfjaar gegroeid met 300 miljoen tot 8,9 miljard euro. Het deel dat voor rekening komt van derden, aangeduid als “Originate-To-Manage”, nam met 900 miljoen toe tot 3,3 miljard euro, een opmerkelijke prestatie in een zeer competitieve markt.
De stijging in het hypothekenboek voor derden komt niet uit de lucht vallen. NIBC wil zich meer richten op institutionele partijen waaraan het hypotheken rechtstreeks doorverkoopt. Zo werd het mandaat hiervoor, dat wil zeggen het hypothekenvolume dat partijen willen overkopen, opgerekt tot 4,5 miljard euro.
De motivatie om nieuw verstrekte hypotheken door te verkopen is grotendeels een reactie op genoemde regelgeving. Onder Basel IV, dat pas gaat gelden per 2022, moeten banken voor dezelfde hypotheek relatief hogere buffers aanhouden dan bijvoorbeeld verzekeraars en pensioenfondsen. De motivatie hiervoor is dat dit soort partijen het hypothekenrisico beter kunnen dragen doordat zij veelal langlopende verplichtingen aangaan.
Het doorverkopen van hypotheken is iets dat ABN Amro-topman Kees van Dijkhuizen ook op zijn lijstje heeft staan. Het is een positief signaal dat een kleine bank als NIBC dit nu al succesvol doet.